Thứ Năm, 15 tháng 3, 2018

Thơ Boris Pasternak - Phần 5


4.TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU NÀY LÀ MÙA ĐÔNG

Trên những bức rèm thêu ren
Là quạ.
Nỗi sợ giá băng trong đó
Đã buông.

Đấy là tháng mười xoay vòng
Đấy là sự khủng khiếp
Đã sửa soạn móng vuốt
Đ lên tầng.

Chẳng nài nỉ, chẳng à ơi
Thì rên rỉ
Và dùng cây sào bảo vệ
Cho tháng mười.

Ngọn gió kia chộp lấy
Những cành lá của cây
Dân tình chạy từ chung cư
Đi mua củi.

Tận đầu gối tuyết ngập
Vào cửa hàng
Có tiếng kêu lên:
Lâu lắm rồi mới gặp!”

Biết bao lần tuyết từng vùi dập
Biết bao lần
Giữa mùa đông rắc từ móng guốc
Cocain!

Muối ướt từ những đám mây
Và từ cái hàm thiếc
Nỗi đau, như những vết từ mũ chụp
Đã lấy ra rồi.
1917

До всего этого была зима

В занавесках кружевных
Bоронье.
Ужас стужи уж и в них
Заранен.

Это кружится октябрь,
Это жуть
Подобралась на когтях
К этажу.

Что ни просьба, что ни стон,
То, кряхтя,
Заступаются шестом
За октябрь.

Ветер за руки схватив,
Дерева
Гонят лестницей с квартир
По дрова.

Снег все гуще, и с колен -
В магазин
С восклицаньем: "сколько лет,
Сколько зим!"

Сколько раз он рыт и бит,
Сколько им
Сыпан зимами с копыт
Кокаин!

Мокрой солью с облаков
И с удил
Боль, как пятна с башлыков,
Выводил. 


5.SỰ KẾT THÚC

Tất cả là thực chăng? Lúc này đi dạo chăng?
Tốt nhất là được ngủ, ngủ, ngủ ngàn năm
Không nhìn giấc mơ nữa.

Một lần nữa – đường phố. Lần nữarèm vải tuyn
Không phải đêmmà đống cỏ, lời rên rỉ, thảo nguyên
Cả bây giờ cả về phía trước.

Lá trong tháng tám, với bệnh hen trong từng nguyên tử,
Mơ thấy bóng tối và tĩnh lặng. Bỗng nhiên con chó
Chạy đánh thức cả khu vườn.

Chờ – lắng xuống. Bỗng – người khổng lồ từ bóng đêm
Và người nữa. Những bước chân. “Ở đây có then”
Tiếng huýt gió và kêu lên: nằm xuống!

Trăng hết mình đổ ra và đổ
Xuống con đường ta đi! Nó là cái bờ giậu
Khổ vì em.

Mùa thu. Chuỗi hạt màu vàng – xám.
Chiếc lá vàng, ta muốn chết như em
Vì không còn muốn sống!

Ôi, đêm không kịp làm theo điệu bộ
Của những con tàu: từng chiếc lá trong mưa
Mong về thảo nguyên, như những con tàu nọ.

Cửa sổ tạo những cảnh cho tôi. Vô nghĩa
Cửa ra vào cũng mong được ghé hôn
Băng giá trên khuỷu tay nàng.

Hãy giới thiệu tôi với một ai mà tôi đã gặp
Trong mùa gặt ở những cánh đồng
Của đất hoang và lúa mạch.

Nhưng với sự sửng sốt, với sự nghẹn ngào
Trong cổ họng, nhưng với nỗi buồn của bấy nhiêu lời
Mệt mỏi vì kết bạn. 
1917

Конец

Наяву ли всё? Время ли разгуливать?
Лучше вечно спать, спать, спать, спать
И не видеть снов.

Снова — улица. Снова — полог тюлевый,
Снова, что ни ночь — степь, стог, стон,
И теперь и впредь.

Листьям в августе, с астмой в каждом атоме,
Снится тишь и темь. Вдруг бег пса
Пробуждает сад.

Ждет — улягутся. Вдруг — гигант из затеми,
И другой. Шаги. «Тут есть болт».
Свист и зов: тубо!

Он буквально ведь обливал, обваливал
Нашим шагом шлях! Он и тын
Истязал тобой.

Осень. Изжелта-сизый бисер нижется.
Ах, как и тебе, прель, мне смерть
Как приелось жить!

О, не вовремя ночь кадит маневрами
Паровозов: в дождь каждый лист
Рвется в степь, как те.

Окна сцены мне делают. Бесцельно ведь!
Рвется с петель дверь, целовав
Лед ее локтей.

Познакомь меня с кем-нибудь из вскормленных,
Как они, страдой южных нив,
Пустырей и ржи.

Но с оскоминой, но с оцепененьем, с комьями
В горле, но с тоской стольких слов
Устаешь дружить!
  

6.MÙA XUÂN

Mùa xuântôi từ nơi có cây dương ngạc nhiên
Nơi miền xa sợ, ngôi nhà lo đ xuống
Không khí xanh như tay nải áo quần
Của bệnh nhân vừa được ra bệnh viện.

Nơi buổi chiều hoang như câu chuyện giữa chừng
Bị ngôi sao bỏ rơi không còn tiếp diễn
Đ nghìn đôi mắt náo nhiệt băn khoăn
Những đôi mắt rất sâu, không biểu cảm.
1918

Весна, я с улицы, где тополь удивлен

Весна, я с улицы, где тополь удивлен,
Где даль пугается, где дом упасть боится,
Где воздух синь, как узелок с бельем
У выписавшегося из больницы.

Где вечер пуст, как прерванный рассказ,
Оставленный звездой без продолженья
К недоуменью тысяч шумных глаз,
Бездонных и лишенных выраженья.


7.ĐỪNG HỒI HỘP

Đừng hồi hộp, muộn phiền, đừng khóc nữa
Sức hết rồi, chớ làm khổ con tim
Anh giữ em trong lồng ngực của mình
Như một dịp, như bạn thân, trụ đỡ.

Lòng tin vào tương lai anh không sợ
Em ngỡ anh như một kẻ hay lời
Ta chẳng liên minh, không phải cuộc đời
Điều gian dối hai người đem chặt bỏ.

Từ nỗi buồn của những người do dự
Em đi về miền thoáng đãng trời xanh
Như bàn tay, người anh em của anh
Như bức thư gửi dành riêng em đó.

Em xé toang vào giữa, như bức thư
Với nhận biết ở trong từng dòng chữ
Hãy bỏ qua những tháng ngày mệt lử
Và chuyện trò theo kiểu núi An-pơ.

Và ẩm thực vùng hồ Bavaria
Với óc núi chính xác vào xương tuỷ
Hãy tin rằng anh không người chơi chữ
Đem đặt vào đúng chỗ những dòng thơ.

Hãy lên đường. Mối ràng buộc hai ta
Và danh dự không còn chung mái nhà
Như mầm cây đang hướng về ánh sáng
Em bây giờ nhìn tất cả khác xưa.
1931
_______________
*Không lâu sau ngày viết bài thơ này Pasternak chính thức ly hôn với Evgenia Vladimirovna (Lurie) khi đó đi sang Đức chữa bệnh lao phổi và kết hôn với Zinaida Nikolayevna (Nauhaus), là vợ của một người bạn thân của Pasternak.

Не волнуйся, не плачь, не труди

Не волнуйся, не плачь, не труди
Сил иссякших, и сердца не мучай
Ты со мной, ты во мне, ты в груди,
Как опора, как друг и как случай

Верой в будущее не боюсь
Показаться тебе краснобаем.
Мы не жизнь, не душевный союз —
Обоюдный обман обрубаем.

Из тифозной тоски тюфяков
Вон на воздух широт образцовый!
Он мне брат и рука. Он таков,
Что тебе, как письмо, адресован.

Надорви ж его вширь, как письмо,
С горизонтом вступи в переписку,
Победи изнуренья измор,
Заведи разговор по-альпийски.

И над блюдом баварских озер,
С мозгом гор, точно кости мосластых,
Убедишься, что я не фразер
С заготовленной к месту подсласткой.

Добрый путь. Добрый путь. Наша связь,
Наша честь не под кровлею дома.
Как росток на свету распрямясь,
Ты посмотришь на все по-другому. 


8.YÊU NGƯỜI KHÁC

Yêu người kháccây thập ác nặng nề
Em tuyệt vời, không quanh co, khúc khuỷu
Và điều bí ẩn của vẻ đẹp kia
Lời giải đáp tìm ra anh xin chịu.

Giữa mùa xuân anh nghe tiếng thì thầm
Tiếng xạc xào của những điều chân lý
Em sinh ra từ dòng dõi trâm anh
Ý nghĩ em vô tư như không khí.

Rất dễ thức giấc và rất dễ nhìn
Những lời bẩn từ trong tim rũ sạch
Sống mà không xả rác theo thời gian
Tất cả đấy chỉ là điều khôn vặt.
1931

Любить иных - тяжелый крест

Любить иных - тяжелый крест,
А ты прекрасна без извилин,
И прелести твоей секрет
Разгадке жизни равносилен.

Весною слышен шорох снов
И шелест новостей и истин.
Ты из семьи таких основ.
Твой смысл, как воздух, бескорыстен.

Легко проснуться и прозреть,
Словесный сор из сердца вытрясть
И жить, не засоряясь впредь,
Все это - не большая хитрость.



9.NGƯỜI ĐỘC THÂN

Thật buồn bã trong vườn
Vườn mỗi ngày mỗi đẹp.
Giá năm này vườn
Sẽ tràn đầy hạnh phúc.

Nhưng nơi của mình
Người không còn thương
Cho gia đình sơ tán
Đ đi ra chiến trường.

Một mình, không vợ con
bên nhà hàng xóm
đó đ ngóng trông
Đợi chờ tin chiến thắng.

Thường lui tới khu vườn
Và ra điểm đóng quân
Buổi hoàng hôn thường ngó
Về hướng Xmôlen.

Trong vẻ đẹp chiều hôm
Gần Vyazma anh dũng
Rầm rập chạy trên đường
Những xe hàng năm tấn.

Ông chưa già đến nỗi
Lời trách của tuổi xanh
Khẩu súng săn của ông
Trẻ hơn hai mươi tuổi.
1941

Бобыль

Грустно в нашем саду.
Он день ото дня краше.
В нем и в этом году
Жить бы полною чашей.

Но обитель свою
Разлюбил обитатель.
Он отправил семью,
И в краю неприятель.

И один, без жены,
Он весь день у соседей,
Точно с их стороны
Ждет вестей о победе.

А повадится в сад
И на пункт ополченский,
Так глядит на закат
B направленьи к смоленску.

Там в вечерней красе
Мимо вязьмы и гжатска
Протянулось шоссе
Пятитонкой солдатской.

Он еще не старик
И укор молодежи,
А его дробовик
Лет на двадцать моложе. 



10.CÂU CHUYỆN KINH HOÀNG

Rồi tất cả sẽ thay đổi xung quanh
Thủ đô rồi sẽ được xây dựng lại.
Nhưng nỗi sợ của trẻ bị bom thức dậy
Sẽ không tha cho đến mãi ngàn năm.  

Không thể nào quên được nỗi kinh hoàng
Nỗi kinh hoàng hằn trên bao gương mặt
Và quân thù rồi đây sẽ trăm lần
Cho điều này, chúng phải trả giá đắt.

Đời sẽ còn nhớ đến từng đợt súng
Rồi thời gian sẽ tính sổ hoàn toàn
Khi chúng làm những gì chúng muốn
Như vua Hêrôđê Bêlem*. 

Rồi sẽ đến một thời đại tốt hơn.
Và những nhân chứng rồi đây biến mất.
Nhưng nỗi đau của những người tàn tật
Thì không thể nào quên.
1941
______________
*Nhà thơ so sánh quân xâm lược với vua Hêrôđê Bêlem, người đã ra lệnh giết rất nhiều trẻ sơ sinh vì hy vọng trong số này có Giêsu vừa mới ra đời (Phúc Âm Mathiơ, 2: 7-12)

Страшная сказка

Все переменится вокруг.
Отстроится столица.
Детей разбуженных испуг
Вовеки не простится.

Не сможет позабыться страх,
Изборождавший лица.
Сторицей должен будет враг
За это поплатиться.

Запомнится его обстрел.
Сполна зачтется время,
Когда он делал, что хотел,
Как ирод в вифлееме.

Настанет новый, лучший век.
Исчезнут очевидцы.
Мученья маленьких калек
Не смогут позабыться. 


11.MÙA XUÂN

Mùa xuân này mọi thứ đều đặc biệt
Tiếng của bầy chim sẻ hót hay hơn
Ngay cả tôi cũng không sao tả được
Vẻ dịu êm, trong sáng ở trong lòng.

Cả suy nghĩ rồi viết ra khác hẳn
Quãng trầm to ở trong bản đồng ca
Và giọng mạnh mẽ mà ta nghe ra
Là của vùng đất đai vừa giải phóng.

Và hơi thở mùa xuân của quê hương
Đem dấu vết của mùa đông rửa sạch
Khỏi không gian và quầng thâm từ mắt
Của người Slavơ một thuở đau thương.

Khắp mọi nơi hoa cỏ sắp nảy mầm
Và đường phố Praha cổ kính
Đang lặng im và quanh co uốn lượn
Nhưng sẽ vang lên như những bờ mương.

Những truyền thuyết của Morava và Séc
Và Xécbi với khát vọng mùa xuân
Sẽ xé toang bức màn che vô quyền
Như bông hoa nở bừng từ dưới tuyết.

Màn khói cổ tích trùm lên mọi thứ
Như vòng xoắn ốc trên những bức tường
Trong tư dinh dát vàng của quận công
Hay nhà thờ Thánh Vasily rực rỡ.

Với kẻ mộng mơ, kẻ thức canh khuya
Thì Moskva là nơi thân quí nhất
Hắn ngồi nhà, bên nguồn văn bản gốc
Của những gì cho thời đại nở hoa.
1944

Весна

Все нынешней весной особое,
Живее воробьев шумиха.
Я даже выразить не пробую,
Как на душе светло и тихо.

Иначе думается, пишется,
И громкою октавой в хоре
Земной могучий голос слышится
Освобожденных территорий.

Весеннее дыханье родины
Смывает след зимы с пространства
И черные от слез обводины
С заплаканных очей славянства.

Везде трава готова вылезти,
И улицы старинной Праги
Молчат, одна другой извилистей,
Но заиграют, как овраги.

Сказанья Чехии, Моравии
И Сербии с весенней негой,
Сорвавши пелену бесправия,
Цветами выйдут из-под снега.

Все дымкой сказочной подернется,
Подобно завиткам по стенам
В боярской золоченой горнице
И на Василии Блаженном.

Мечтателю и полуночнику
Москва милей всего на свете.
Он дома, у первоисточника
Всего, чем будет цвесть столетье. 



12.TA MUỐN ĐẾN TẬN CÙNG

Trong tất cả ta muốn đến tận cùng
Đến tận cùng của bản chất sự vật
Trong tìm kiếm con đường, trong công việc
Và trong cơn náo loạn chân thành.

Ngày đã qua muốn hiểu tận căn nguyên
Đến tận cùng nguyên nhân của chúng
Đến nguồn gốc, căn cơ tường tận
Đến cốt lõi, đến trọng tâm.

Tất cả thời gian bằng sợi chỉ của mình
Bao trùm lên sự biến thiên, số phận
Ta sống, yêu và nghĩ suy, cảm nhận
Và ta tạo ra những phát minh.

Ôi, giá mà ta có thể theo ý muốn
Dù là chỉ được một phần
Thì ta sẽ viết ra tám dòng
Về tính chất của đam mê, say đắm.

Về những giấc mơ, những điều vi phạm
Những cuộc trốn chạy, truy lùng
Về sự hấp tấp không chủ tâm
Về những cùi tay, những bàn tay lành lặn.

Ta sẽ chỉ ra qui luật riêng của nó
Chỉ ra sự bắt đầu
Và nhắc lại tên sau
Bằng những chữ đầu tiên của họ.

Ta chia câu thơ như chia khu vườn
Bằng run rẩy mọi đường gân thớ thịt
Những cây gia sẽ mọc lên tươi tốt
Và nối đuôi nhau theo một lối mòn.

Ta mang vào thơ hơi thở của hoa hồng
Hơi thở bị làm cho nhàu nát
Bởi mùa cắt cỏ trên đồng những cây cỏ lác
Và tiếng rì rầm của những cơn giông.

Từng có một thời ông nhạc sĩ Sô-panh
Đã viết ra những giai điệu diệu kì như thế
Là của những nấm mồ, công viên, những khu rừng nhỏ
Ông đem chúng vào trong những tác phẩm của mình.

Để đạt đến sự vinh quang
Thì trò chơi và sự đau đớn –
Như mũi tên bắn thẳng
Chỉ từ cung nỏ rất căng.
1956

Во всем мне хочется дойти

Во всем мне хочется дойти
До самой сути.
В работе, в поисках пути,
В сердечной смуте.

До сущности протекших дней,
До их причины,
До оснований, до корней,
До сердцевины.

Всё время схватывая нить
Судеб, событий,
Жить, думать, чувствовать, любить,
Свершать открытья.

О, если бы я только мог
Хотя отчасти,
Я написал бы восемь строк
О свойствах страсти.

О беззаконьях, о грехах,
Бегах, погонях,
Нечаянностях впопыхах,
Локтях, ладонях.

Я вывел бы ее закон,
Ее начало,
И повторял ее имен
Инициалы.

Я б разбивал стихи, как сад.
Всей дрожью жилок
Цвели бы липы в них подряд,
Гуськом, в затылок.

В стихи б я внес дыханье роз,
Дыханье мяты,
Луга, осоку, сенокос,
Грозы раскаты.

Так некогда Шопен вложил
Живое чудо
Фольварков, парков, рощ, могил
В свои этюды.

Достигнутого торжества
Игра и мука -
Натянутая тетива
Тугого лука.