Thơ Boris Pasternak - Phần 5

4.TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU NÀY LÀ MÙA ĐÔNG

Trên những bức rèm thêu ren

Là quạ.

Nỗi sợ giá băng trong đó

Đã buông.

Đấy là tháng mười xoay vòng

Đấy là sự khủng khiếp

Đã sửa soạn móng vuốt

Để lên tầng.

Chẳng nài nỉ, chẳng à ơi

Thì rên rỉ

Và dùng cây sào bảo vệ

Cho tháng mười.

Ngọn gió kia chộp lấy

Những cành lá của cây

Dân tình chạy từ chung cư

Đi mua củi.

Tận đầu gối tuyết ngập

Vào cửa hàng

Có tiếng kêu lên:

“Lâu lắm rồi mới gặp!”

Biết bao lần tuyết từng vùi dập

Biết bao lần

Giữa mùa đông rắc từ móng guốc

Cocain!

Muối ướt từ những đám mây

Và từ cái hàm thiếc

Nỗi đau, như những vết ố từ mũ chụp

Đã lấy ra rồi.

1917

До всего этого была зима

В занавесках кружевных

Bоронье.

Ужас стужи уж и в них

Заранен.

Это кружится октябрь,

Это жуть

Подобралась на когтях

К этажу.

Что ни просьба, что ни стон,

То, кряхтя,

Заступаются шестом

За октябрь.

Ветер за руки схватив,

Дерева

Гонят лестницей с квартир

По дрова.

Снег все гуще, и с колен -

В магазин

С восклицаньем: "сколько лет,

Сколько зим!"

Сколько раз он рыт и бит,

Сколько им

Сыпан зимами с копыт

Кокаин!

Мокрой солью с облаков

И с удил

Боль, как пятна с башлыков,

Выводил. 

5.SỰ KẾT THÚC

Tất cả là thực chăng? Lúc này đi dạo chăng?

Tốt nhất là được ngủ, ngủ, ngủ ngàn năm

Không nhìn giấc mơ nữa.

Một lần nữa – đường phố. Lần nữa – rèm vải tuyn

Không phải đêm – mà đống cỏ, lời rên rỉ, thảo nguyên

Cả bây giờ cả về phía trước.

Lá trong tháng tám, với bệnh hen trong từng nguyên tử,

Mơ thấy bóng tối và tĩnh lặng. Bỗng nhiên con chó

Chạy đánh thức cả khu vườn.

Chờ – lắng xuống. Bỗng – người khổng lồ từ bóng đêm

Và người nữa. Những bước chân. “Ở đây có then”

Tiếng huýt gió và kêu lên: nằm xuống!

Trăng hết mình đổ ra và đổ

Xuống con đường ta đi! Nó là cái bờ giậu

Khổ vì em.

Mùa thu. Chuỗi hạt màu vàng – xám.

Chiếc lá vàng, ta muốn chết như em

Vì không còn muốn sống!

Ôi, đêm không kịp làm theo điệu bộ

Của những con tàu: từng chiếc lá trong mưa

Mong về thảo nguyên, như những con tàu nọ.

Cửa sổ tạo những cảnh cho tôi. Vô nghĩa

Cửa ra vào cũng mong được ghé hôn

Băng giá trên khuỷu tay nàng.

Hãy giới thiệu tôi với một ai mà tôi đã gặp

Trong mùa gặt ở những cánh đồng

Của đất hoang và lúa mạch.

Nhưng với sự sửng sốt, với sự nghẹn ngào

Trong cổ họng, nhưng với nỗi buồn của bấy nhiêu lời

Mệt mỏi vì kết bạn. 

1917

Конец

Наяву ли всё? Время ли разгуливать?

Лучше вечно спать, спать, спать, спать

И не видеть снов.

Снова — улица. Снова — полог тюлевый,

Снова, что ни ночь — степь, стог, стон,

И теперь и впредь.

Листьям в августе, с астмой в каждом атоме,

Снится тишь и темь. Вдруг бег пса

Пробуждает сад.

Ждет — улягутся. Вдруг — гигант из затеми,

И другой. Шаги. «Тут есть болт».

Свист и зов: тубо!

Он буквально ведь обливал, обваливал

Нашим шагом шлях! Он и тын

Истязал тобой.

Осень. Изжелта-сизый бисер нижется.

Ах, как и тебе, прель, мне смерть

Как приелось жить!

О, не вовремя ночь кадит маневрами

Паровозов: в дождь каждый лист

Рвется в степь, как те.

Окна сцены мне делают. Бесцельно ведь!

Рвется с петель дверь, целовав

Лед ее локтей.

Познакомь меня с кем-нибудь из вскормленных,

Как они, страдой южных нив,

Пустырей и ржи.

Но с оскоминой, но с оцепененьем, с комьями

В горле, но с тоской стольких слов

Устаешь дружить!

  

6.MÙA XUÂN

Mùa xuân – tôi từ nơi có cây dương ngạc nhiên

Nơi miền xa sợ, ngôi nhà lo đổ xuống

Không khí xanh như tay nải áo quần

Của bệnh nhân vừa được ra bệnh viện.

Nơi buổi chiều hoang như câu chuyện giữa chừng

Bị ngôi sao bỏ rơi không còn tiếp diễn

Để nghìn đôi mắt náo nhiệt băn khoăn

Những đôi mắt rất sâu, không biểu cảm.

1918

Весна, я с улицы, где тополь удивлен

Весна, я с улицы, где тополь удивлен,

Где даль пугается, где дом упасть боится,

Где воздух синь, как узелок с бельем

У выписавшегося из больницы.

Где вечер пуст, как прерванный рассказ,

Оставленный звездой без продолженья

К недоуменью тысяч шумных глаз,

Бездонных и лишенных выраженья.

7.ĐỪNG HỒI HỘP

Đừng hồi hộp, muộn phiền, đừng khóc nữa

Sức hết rồi, chớ làm khổ con tim

Anh giữ em trong lồng ngực của mình

Như một dịp, như bạn thân, trụ đỡ.

Lòng tin vào tương lai anh không sợ

Em ngỡ anh như một kẻ hay lời

Ta chẳng liên minh, không phải cuộc đời

Điều gian dối hai người đem chặt bỏ.

Từ nỗi buồn của những người do dự

Em đi về miền thoáng đãng trời xanh

Như bàn tay, người anh em của anh

Như bức thư gửi dành riêng em đó.

Em xé toang vào giữa, như bức thư

Với nhận biết ở trong từng dòng chữ

Hãy bỏ qua những tháng ngày mệt lử

Và chuyện trò theo kiểu núi An-pơ.

Và ẩm thực vùng hồ Bavaria

Với óc núi chính xác vào xương tuỷ

Hãy tin rằng anh không người chơi chữ

Đem đặt vào đúng chỗ những dòng thơ.

Hãy lên đường. Mối ràng buộc hai ta

Và danh dự không còn chung mái nhà

Như mầm cây đang hướng về ánh sáng

Em bây giờ nhìn tất cả khác xưa.

1931

_______________

*Không lâu sau ngày viết bài thơ này Pasternak chính thức ly hôn với Evgenia Vladimirovna (Lurie) khi đó đi sang Đức chữa bệnh lao phổi và kết hôn với Zinaida Nikolayevna (Nauhaus), là vợ của một người bạn thân của Pasternak.

Не волнуйся, не плачь, не труди

Не волнуйся, не плачь, не труди

Сил иссякших, и сердца не мучай

Ты со мной, ты во мне, ты в груди,

Как опора, как друг и как случай

Верой в будущее не боюсь

Показаться тебе краснобаем.

Мы не жизнь, не душевный союз —

Обоюдный обман обрубаем.

Из тифозной тоски тюфяков

Вон на воздух широт образцовый!

Он мне брат и рука. Он таков,

Что тебе, как письмо, адресован.

Надорви ж его вширь, как письмо,

С горизонтом вступи в переписку,

Победи изнуренья измор,

Заведи разговор по-альпийски.

И над блюдом баварских озер,

С мозгом гор, точно кости мосластых,

Убедишься, что я не фразер

С заготовленной к месту подсласткой.

Добрый путь. Добрый путь. Наша связь,

Наша честь не под кровлею дома.

Как росток на свету распрямясь,

Ты посмотришь на все по-другому. 

8.YÊU NGƯỜI KHÁC

Yêu người khác – cây thập ác nặng nề

Em tuyệt vời, không quanh co, khúc khuỷu

Và điều bí ẩn của vẻ đẹp kia

Lời giải đáp tìm ra anh xin chịu.

Giữa mùa xuân anh nghe tiếng thì thầm

Tiếng xạc xào của những điều chân lý

Em sinh ra từ dòng dõi trâm anh

Ý nghĩ em vô tư như không khí.

Rất dễ thức giấc và rất dễ nhìn

Những lời bẩn từ trong tim rũ sạch

Sống mà không xả rác theo thời gian

Tất cả đấy chỉ là điều khôn vặt.

1931

Любить иных - тяжелый крест

Любить иных - тяжелый крест,

А ты прекрасна без извилин,

И прелести твоей секрет

Разгадке жизни равносилен.

Весною слышен шорох снов

И шелест новостей и истин.

Ты из семьи таких основ.

Твой смысл, как воздух, бескорыстен.

Легко проснуться и прозреть,

Словесный сор из сердца вытрясть

И жить, не засоряясь впредь,

Все это - не большая хитрость.

9.NGƯỜI ĐỘC THÂN

Thật buồn bã trong vườn

Vườn mỗi ngày mỗi đẹp.

Giá năm này ở vườn

Sẽ tràn đầy hạnh phúc.

Nhưng nơi ở của mình

Người ở không còn thương

Cho gia đình sơ tán

Để đi ra chiến trường.

Một mình, không vợ con

Ở bên nhà hàng xóm

Ở đó để ngóng trông

Đợi chờ tin chiến thắng.

Thường lui tới khu vườn

Và ra điểm đóng quân

Buổi hoàng hôn thường ngó

Về hướng Xmôlen.

Trong vẻ đẹp chiều hôm

Gần Vyazma anh dũng

Rầm rập chạy trên đường

Những xe hàng năm tấn.

Ông chưa già đến nỗi

Lời trách của tuổi xanh

Khẩu súng săn của ông

Trẻ hơn hai mươi tuổi.

1941

Бобыль

Грустно в нашем саду.

Он день ото дня краше.

В нем и в этом году

Жить бы полною чашей.

Но обитель свою

Разлюбил обитатель.

Он отправил семью,

И в краю неприятель.

И один, без жены,

Он весь день у соседей,

Точно с их стороны

Ждет вестей о победе.

А повадится в сад

И на пункт ополченский,

Так глядит на закат

B направленьи к смоленску.

Там в вечерней красе

Мимо вязьмы и гжатска

Протянулось шоссе

Пятитонкой солдатской.

Он еще не старик

И укор молодежи,

А его дробовик

Лет на двадцать моложе. 

10.CÂU CHUYỆN KINH HOÀNG

Rồi tất cả sẽ thay đổi xung quanh

Thủ đô rồi sẽ được xây dựng lại.

Nhưng nỗi sợ của trẻ bị bom thức dậy

Sẽ không tha cho đến mãi ngàn năm.  

Không thể nào quên được nỗi kinh hoàng

Nỗi kinh hoàng hằn trên bao gương mặt

Và quân thù rồi đây sẽ trăm lần

Cho điều này, chúng phải trả giá đắt.

Đời sẽ còn nhớ đến từng đợt súng

Rồi thời gian sẽ tính sổ hoàn toàn

Khi chúng làm những gì chúng muốn

Như vua Hêrôđê ở Bêlem*. 

Rồi sẽ đến một thời đại tốt hơn.

Và những nhân chứng rồi đây biến mất.

Nhưng nỗi đau của những người tàn tật

Thì không thể nào quên.

1941

______________

*Nhà thơ so sánh quân xâm lược với vua Hêrôđê ở Bêlem, người đã ra lệnh giết rất nhiều trẻ sơ sinh vì hy vọng trong số này có Giêsu vừa mới ra đời (Phúc Âm Mathiơ, 2: 7-12)

Страшная сказка

Все переменится вокруг.

Отстроится столица.

Детей разбуженных испуг

Вовеки не простится.

Не сможет позабыться страх,

Изборождавший лица.

Сторицей должен будет враг

За это поплатиться.

Запомнится его обстрел.

Сполна зачтется время,

Когда он делал, что хотел,

Как ирод в вифлееме.

Настанет новый, лучший век.

Исчезнут очевидцы.

Мученья маленьких калек

Не смогут позабыться. 

11.MÙA XUÂN

Mùa xuân này mọi thứ đều đặc biệt

Tiếng của bầy chim sẻ hót hay hơn

Ngay cả tôi cũng không sao tả được

Vẻ dịu êm, trong sáng ở trong lòng.

Cả suy nghĩ rồi viết ra khác hẳn

Quãng trầm to ở trong bản đồng ca

Và giọng mạnh mẽ mà ta nghe ra

Là của vùng đất đai vừa giải phóng.

Và hơi thở mùa xuân của quê hương

Đem dấu vết của mùa đông rửa sạch

Khỏi không gian và quầng thâm từ mắt

Của người Slavơ một thuở đau thương.

Khắp mọi nơi hoa cỏ sắp nảy mầm

Và đường phố Praha cổ kính

Đang lặng im và quanh co uốn lượn

Nhưng sẽ vang lên như những bờ mương.

Những truyền thuyết của Morava và Séc

Và Xécbi với khát vọng mùa xuân

Sẽ xé toang bức màn che vô quyền

Như bông hoa nở bừng từ dưới tuyết.

Màn khói cổ tích trùm lên mọi thứ

Như vòng xoắn ốc trên những bức tường

Trong tư dinh dát vàng của quận công

Hay nhà thờ Thánh Vasily rực rỡ.

Với kẻ mộng mơ, kẻ thức canh khuya

Thì Moskva là nơi thân quí nhất

Hắn ngồi nhà, bên nguồn văn bản gốc

Của những gì cho thời đại nở hoa.

1944

Весна

Все нынешней весной особое,

Живее воробьев шумиха.

Я даже выразить не пробую,

Как на душе светло и тихо.

Иначе думается, пишется,

И громкою октавой в хоре

Земной могучий голос слышится

Освобожденных территорий.

Весеннее дыханье родины

Смывает след зимы с пространства

И черные от слез обводины

С заплаканных очей славянства.

Везде трава готова вылезти,

И улицы старинной Праги

Молчат, одна другой извилистей,

Но заиграют, как овраги.

Сказанья Чехии, Моравии

И Сербии с весенней негой,

Сорвавши пелену бесправия,

Цветами выйдут из-под снега.

Все дымкой сказочной подернется,

Подобно завиткам по стенам

В боярской золоченой горнице

И на Василии Блаженном.

Мечтателю и полуночнику

Москва милей всего на свете.

Он дома, у первоисточника

Всего, чем будет цвесть столетье. 

12.TA MUỐN ĐẾN TẬN CÙNG

Trong tất cả ta muốn đến tận cùng

Đến tận cùng của bản chất sự vật

Trong tìm kiếm con đường, trong công việc

Và trong cơn náo loạn chân thành.

Ngày đã qua muốn hiểu tận căn nguyên

Đến tận cùng nguyên nhân của chúng

Đến nguồn gốc, căn cơ tường tận

Đến cốt lõi, đến trọng tâm.

Tất cả thời gian bằng sợi chỉ của mình

Bao trùm lên sự biến thiên, số phận

Ta sống, yêu và nghĩ suy, cảm nhận

Và ta tạo ra những phát minh.

Ôi, giá mà ta có thể theo ý muốn

Dù là chỉ được một phần

Thì ta sẽ viết ra tám dòng

Về tính chất của đam mê, say đắm.

Về những giấc mơ, những điều vi phạm

Những cuộc trốn chạy, truy lùng

Về sự hấp tấp không chủ tâm

Về những cùi tay, những bàn tay lành lặn.

Ta sẽ chỉ ra qui luật riêng của nó

Chỉ ra sự bắt đầu

Và nhắc lại tên sau

Bằng những chữ đầu tiên của họ.

Ta chia câu thơ như chia khu vườn

Bằng run rẩy mọi đường gân thớ thịt

Những cây gia sẽ mọc lên tươi tốt

Và nối đuôi nhau theo một lối mòn.

Ta mang vào thơ hơi thở của hoa hồng

Hơi thở bị làm cho nhàu nát

Bởi mùa cắt cỏ trên đồng những cây cỏ lác

Và tiếng rì rầm của những cơn giông.

Từng có một thời ông nhạc sĩ Sô-panh

Đã viết ra những giai điệu diệu kì như thế

Là của những nấm mồ, công viên, những khu rừng nhỏ

Ông đem chúng vào trong những tác phẩm của mình.

Để đạt đến sự vinh quang

Thì trò chơi và sự đau đớn –

Như mũi tên bắn thẳng

Chỉ từ cung nỏ rất căng.

1956

Во всем мне хочется дойти

Во всем мне хочется дойти

До самой сути.

В работе, в поисках пути,

В сердечной смуте.

До сущности протекших дней,

До их причины,

До оснований, до корней,

До сердцевины.

Всё время схватывая нить

Судеб, событий,

Жить, думать, чувствовать, любить,

Свершать открытья.

О, если бы я только мог

Хотя отчасти,

Я написал бы восемь строк

О свойствах страсти.

О беззаконьях, о грехах,

Бегах, погонях,

Нечаянностях впопыхах,

Локтях, ладонях.

Я вывел бы ее закон,

Ее начало,

И повторял ее имен

Инициалы.

Я б разбивал стихи, как сад.

Всей дрожью жилок

Цвели бы липы в них подряд,

Гуськом, в затылок.

В стихи б я внес дыханье роз,

Дыханье мяты,

Луга, осоку, сенокос,

Грозы раскаты.

Так некогда Шопен вложил

Живое чудо

Фольварков, парков, рощ, могил

В свои этюды.

Достигнутого торжества

Игра и мука -

Натянутая тетива

Тугого лука.