Thơ Boris Pasternak - Phần 2

8.GIÓ

Anh đã chết rồi, em vẫn sống

Còn gió than phiền, khóc nỉ non

Gió lay biệt thự, lay rừng rậm.

Không gì riêng lẻ mỗi cây thông

Mà gió lung lay cả cánh rừng

Với tất cả tận cùng xa thẳm

Như lay những chiếc thuyền buồm

Trong vũng tàu nước lặng.

Đấy không phải là tại vì ngạo mạn

Hay tại vì giận dữ cuồng điên

Mà để, trong nỗi buồn vô hạn

Tìm những lời gió hát ru em.

Ветер

Я кончился, а ты жива.

И ветер, жалуясь и плача,

Раскачивает лес и дачу.

Не каждую сосну отдельно,

А полностью все дерева

Со всею далью беспредельной,

Как парусников кузова

На глади бухты корабельной.

И это не из удальства

Или из ярости бесцельной,

А чтоб в тоске найти слова

Тебе для песни колыбельной.

9.CÂY HOA BIA

Dưới cây liễu, bụi trường xuân vây lấy

Buổi xấu trời ta ngồi tránh cơn giông

Lên những bờ vai ta khoác áo choàng

Vòng tay anh quanh người em quấn lại.

Anh đã nhầm. Bởi vì rằng cây ấy

Là cây hoa bia, đâu phải trường xuân

Thôi thì tốt nhất ta lấy áo choàng

Theo bề rộng chỗ mình nằm sẽ trải.

Хмель

Под ракитой, обвитой плющом,

От ненастья мы ищем защиты.

Наши плечи покрыты плащом,

Вкруг тебя мои руки обвиты.

Я ошибся. Кусты этих чащ

Не плющом перевиты, а хмелем.

Ну, так лучше давай этот плащ

В ширину под собою расстелим.

10.TRỜI ẤM ĐẦU THU

Lá của phúc bồn tử thô và ráp

Trong ngôi nhà có tiếng kính cười vang

Người ta thái, băm thịt rồi đem ướp

Và cho thêm gia vị vào nước tương.

Khu rừng giống như người thích giễu cợt

Ném tiếng ồn lên vách đá cheo leo

Nơi phi tử bị mặt trời thiêu đốt

Giống như dùng lửa đám cháy để thiêu.

Ở nơi đây con đường xuôi hẻm núi

Ở nơi này gốc cây cũ héo khô

Và biết bao mảnh vụn của mùa thu

Tất cả cho vào khe này gom lại.

Ta thấy rằng vũ trụ này giản đơn

Hơn những người khôn ngoan thường suy nghĩ

Rằng khu rừng cũng có khi buồn bã

Mọi thứ đều đi về điểm cuối cùng.

Rằng chớp mắt kinh ngạc là vô nghĩa

Khi trước mặt anh tất cả thành tro

Và bồ hóng màu trắng của mùa thu

Thành mạng nhện giăng đầy lên cửa sổ.

Một lối mòn cắt bờ giậu đi ra

Rồi xuyên vào rừng bạch dương mất hút

Trong nhà tiếng cười và cảnh bếp núc

Thì cũng tiếng cười, cảnh ấy đằng xa.

Бабье лето

Лист смородины груб и матерчат.

В доме хохот и стекла звенят,

В нем шинкуют, и квасят, и перчат,

И гвоздики кладут в маринад.

Лес забрасывает, как насмешник,

Этот шум на обрывистый склон,

Где сгоревший на солнце орешник

Словно жаром костра опален.

Здесь дорога спускается в балку,

Здесь и высохших старых коряг,

И лоскутницы осени жалко,

Все сметающей в этот овраг.

И того, что вселенная проще,

Чем иной полагает хитрец,

Что как в воду опущена роща,

Что приходит всему свой конец.

Что глазами бессмысленно хлопать,

Когда все пред тобой сожжено

И осенняя белая копоть

Паутиною тянет в окно.

Ход из сада в заборе проломан

И теряется в березняке.

В доме смех и хозяйственный гомон,

Тот же гомон и смех вдалеке.

11.ĐÁM CƯỚI

Đi cắt ngang mép sân

Khách ra đường hát múa

Chơi đàn phong cầm nhỏ

Cho đến tận bình minh.

Phía sau cửa bọc da

Trong ngôi nhà chú rể

Tiếng chuyện trò giảm nhẹ

Từ một đến bảy giờ.

Bình minh, đó là khi

Giá được ngủ và ngủ

Tiếng phong cầm lại rộ

Đoàn rước dâu đã về.

Đàn Ăc-coóc vang lên

Đàn Baian cũng thế

Lấp lánh những dây chuyền

Tiếng vỗ tay ầm ĩ.

Tiếng hát và tiếng đàn

Cứ vang lên như thế

Xộc thẳng vào tận giường

Của những người đang ngủ.

Một nàng như tuyết trắng

Giữa tiếng huýt, tiếng ồn

Bơi như một con công

Thân hình nàng uyển chuyển.

Mái tóc nàng dập dờn

Uốn cong bàn tay phải

Nàng nhảy múa trên sân

Như là con công mái.

Bỗng tiếng ồn náo nức

Tiếng dồn dập bước chân

Như rơi vào địa ngục

Như chìm vào nước sông.

Sân tỉnh giấc rộn ràng

Tiếng vọng của việc làm

Đan xen vào câu chuyện

Và tiếng cười giòn tan.

Vào trời xanh mênh mông

Như cơn lốc màu xám

Bầy chim câu cất cánh

Rời khỏi các chuồng chim.

Như người vừa tỉnh ngủ

Dấu tích cuộc hôn nhân

Lời chúc đã nhiều năm

Vẫn còn theo đuổi họ.

Cuộc đời chỉ khoảnh khắc

Chỉ là sự hòa tan

Ta vào bao người khác

Như quà tặng nhân quần.

Chỉ đám cưới, cửa sâu

Bay lên từ dưới đất

Chỉ giấc mơ, bài hát

Chỉ màu xám chim câu.

Свадьба

Пересекши край двора,

Гости на гулянку

В дом невесты до утра

Перешли с тальянкой.

За хозяйскими дверьми

В войлочной обивке

Стихли с часу до семи

Болтовни обрывки.

А зарею, в самый сон,

Только спать и спать бы,

Вновь запел аккордеон,

Уходя со свадьбы.

И рассыпал гармонист

Снова на баяне

Плеск ладоней, блеск монист,

Шум и гам гулянья.

И опять, опять, опять

Говорок частушки

Прямо к спящим на кровать

Ворвался с пирушки.

А одна, как снег бела,

В шуме, свисте, гаме

Снова павой поплыла,

Поводя боками.

Помавая головой

И рукою правой,

В плясовой по мостовой,

Павой, павой, павой.

Вдруг задор и шум игры,

Топот хоровода,

Провалясь в тартарары,

Канули, как в воду.

Просыпался шумный двор.

Деловое эхо

Вмешивалось в разговор

И раскаты смеха.

В необъятность неба, ввысь

Bихрем сизых пятен

Стаей голуби неслись,

Снявшись с голубятен.

Точно их за свадьбой вслед,

Спохватясь спросонья,

С пожеланьем многих лет

Выслали в погоню.

Жизнь ведь тоже только миг,

Только растворенье

Нас самих во всех других

Как бы им в даренье.

Только свадьба, вглубь окон

Рвущаяся снизу,

Только песня, только сон,

Только голубь сизый.

video

12.MÙA THU

Anh đã chia tay với những người nhà

Tất cả người thân từ lâu không hợp

Với một nỗi cô đơn như mọi khi

Trong thiên nhiên và trong lòng dâng ngập.

Giờ ngồi đây cùng em trong lều gác

Giữa hoang vu, trong rừng vắng không người.

Những lối mòn, như lời trong bài hát

Cây cỏ chỉ còn một nửa mà thôi.

Và giờ đây với một vẻ u sầu

Nhìn vào hai ta những bức tường gỗ.

Anh và em chẳng có gì cách trở

Hai đứa chân thành sẽ chết cùng nhau.

Ta ngồi canh một, đứng dậy canh ba

Em với bức thêu còn anh với sách

Đến gần sáng sẽ không hề nhận ra

Ta thôi hôn nhau lúc nào không biết.

Hãy ngang tàng và lộng lẫy xa hoa

Rắc đầy lên hỡi lá rừng xào xạc

Chén khổ tận cay đắng ngày hôm qua

Nỗi buồn hôm nay tràn trề hãy rót.

Nỗi lưu luyến, niềm say mê, vẻ đẹp!

Tan biến vào trong ầm ĩ mùa thu!

Em hãy vùi trong mùa thu xào xạc!

Và sẽ ngất ngây hay sẽ điên rồ!

Và em hãy vứt quần áo mình ra

Như rừng nhỏ trong mùa thu trút lá

Khi vào vòng tay của anh em ngã

Trong áo choàng với nét vẽ nhung tơ.

Em là hạnh phúc của bước thương đau

Khi cuộc sống chán chường hơn bệnh tật

Còn can đảm là ngọn nguồn cái đẹp

Chính điều này xích ta lại gần nhau.

Осень

Я дал разъехаться домашним,

Все близкие давно в разброде,

И одиночеством всегдашним

Полно все в сердце и природе.

И вот я здесь с тобой в сторожке.

В лесу безлюдно и пустынно.

Как в песне, стежки и дорожки

Позаросли наполовину.

Теперь на нас одних с печалью

Глядят бревенчатые стены.

Мы брать преград не обещали,

Мы будем гибнуть откровенно.

Мы сядем в час и встанем в третьем,

Я с книгою, ты с вышиваньем,

И на рассвете не заметим,

Как целоваться перестанем.

Еще пышней и бесшабашней

Шумите, осыпайтесь, листья,

И чашу горечи вчерашней

Сегодняшней тоской превысьте.

Привязанность, влеченье, прелесть!

Рассемся в сентябрьском шуме!

Заройся вся в осенний шелест!

Замри или ополоумей!

Ты так же сбрасываешь платье,

Как роща сбрасывает листья,

Когда ты попадешь в объятье

В халате с шелковою кистью.

Ты благо гибельного шага,

Когда житье тошней недуга,

А корень красоты отвага,

И это тянет нас друг к другу.

13.TRUYỆN CỔ TÍCH

Chuyện từ thuở hồng hoang

Ở xứ sở lạ thường

Có một chàng kỵ sĩ

Phóng ngựa trên thảo nguyên.

Chàng vội ra chiến trường

Trong đám bụi thảo nguyên

Rừng tối ở phía trước

Xa xa đã dựng thành.

Con tim đập dồn dập

Linh tính như bảo chàng:

Hãy coi chừng nguồn nước

Và giữ chặt dây cương.

Nhưng mà chàng chẳng nghe

Cứ thúc ngựa phóng đi

Không một chút lo sợ

Phóng lên ngọn đồi kia.

Rồi từ ngọn đồi con

Chàng phóng xuống thung lũng

Vượt qua bãi đất trống

Chàng vượt qua núi non.

Rồi qua một khe nhỏ

Chàng phóng theo đường rừng

Nhìn thấy dấu vết của

Thú hoang và nước nguồn.

Không để ý những gì

Mà linh cảm dặn dò

Chàng cho ngựa xuống dốc

Uống nước bên suối kia.

Bên bờ suối có hang

Trước hang – chỗ nước cạn

Dường như được soi sáng

Bằng ngọn lửa lưu huỳnh.

Trong làn khói đỏ bầm

Che khuất hết tầm nhìn

Từ nơi xa tít tắp

Tiếng gọi của rừng thông.

Chàng cảm thấy rùng mình

Cho ngựa theo khe núi

Và giục giã bước chân

Ngựa về nơi tiếng gọi.

Và khi chàng nhìn thấy

Thì ngọn giáo sẵn sàng

Cái đầu của con rồng

Cái đuôi và bộ vảy.

Miệng con rồng phun lửa

Rực sáng cả một vùng

Con rồng quấn ba vòng

Quanh lưng một cô gái.

Thân của con vật ấy

Như cái vòng roi da

Và cổ nó vươn tới

Vai của cô gái kia.

Xứ này có tập tục

Là bắt một giai nhân

Rồi sau đó đem nộp

Cho quái vật trong rừng.

Dân chúng ở trong vùng

Vẫn thường dùng vật cống

Để mua sự yên ổn

Cho những mái nhà tranh.

Con rồng quấn tay nàng

Và quấn ngang vòng cổ

Nó làm cho đau khổ

Hành hạ vật hiến sinh.

Kỵ sĩ ngước mắt nhìn

Trời xanh và cầu nguyện

Ngọn giáo cho trận đánh

Trong tay đã sẵn sàng.

Những bờ mi khép lại

Trời cao. Những đám mây

Nước. Bãi cạn. Sông dài

Tháng năm và thế kỷ.

Mũ của chàng đã vỡ

Và chàng đã bị thương.

Nhưng con ngựa chung thủy

Dùng chân giẫm con rồng.

Con ngựa và xác rồng

Bên cạnh nhau, trên cát

Chàng kỵ sĩ bị ngất

Cô gái cũng bàng hoàng.

Bầu trời trưa sáng tỏ

Êm ả một màu xanh

Nàng là ai? Quận chúa

Gái thường dân? Nữ hoàng?

Hoặc vì quá hạnh phúc

Nước mắt chảy hai hàng

Hoặc tâm hồn tràn ngập

Mơ mộng và miên man.

Hoặc khi chàng khỏe lại

Hoặc mạch máu đứng yên

Vì máu nhiều đã chảy

Mà sức lực không còn.

Nhưng tim đập thình thình

Cả hai người đều vậy

Vừa cố gắng tỉnh dậy

Lại rơi vào mê man.

Những bờ mi khép lại

Trời cao. Những đám mây

Nước. Bãi cạn. Sông dài

Tháng năm và thế kỷ.

Сказка

Встарь, во время оно,

В сказочном краю

Пробирался конный

Степью по репью.

Он спешил на сечу,

А в степной пыли

Темный лес навстречу

Вырастал вдали.

Ныло ретивое,

На сердце скребло:

Бойся водопоя,

Подтяни седло.

Не послушал конный

И во весь опор

Залетел с разгону

На лесной бугор.

Повернул с кургана,

Въехал в суходол,

Миновал поляну,

Гору перешел.

И забрел в ложбину

И лесной тропой

Вышел на звериный

След и водопой.

И глухой к призыву,

И не вняв чутью,

Свел коня с обрыва

Попоить к ручью.

У ручья пещера,

Пред пещерой - брод.

Как бы пламя серы

Озаряло вход.

И в дыму багровом,

Застилавшем взор,

Отдаленным зовом

Огласился бор.

И тогда оврагом,

Вздрогнув, напрямик

Тронул конный шагом

На призывный крик.

И увидел конный,

И приник к копью,

Голову дракона,

Хвост и чешую.

Пламенем из зева

Рассевал он свет,

В три кольца вкруг девы

Обмотав хребет.

Туловище змея,

Как концом бича,

Поводило шеей

У ее плеча.

Той страны обычай

Пленницу-красу

Отдавал в добычу

Чудищу в лесу.

Края населенье

Хижины свои

Выкупало пеней

Этой от змеи.

Змей обвил ей руку

И оплел гортань,

Получив на муку

В жертву эту дань.

Посмотрел с мольбою

Всадник в высь небес

И копье для боя

Взял наперевес.

Сомкнутые веки.

Выси. Облака.

Воды. Броды. Реки.

Годы и века.

Конный в шлеме сбитом,

Сшибленный в бою.

Верный конь, копытом

Топчущий змею.

Конь и труп дракона

Рядом на песке.

В обмороке конный,

Дева в столбняке.

Светел свод полдневный,

Синева нежна.

Кто она? Царевна?

Дочь земли? Княжна?

То в избытке счастья

Слезы в три ручья,

То душа во власти

Сна и забытья.

То возврат здоровья,

То недвижность жил

От потери крови

И упадка сил.

Но сердца их бьются.

То она, то он

Силятся очнуться

И впадают в сон.

Сомкнутые веки.

Выси. Облака.

Воды. Броды. Реки.

Годы и века.

14.THÁNG TÁM

Như đã hứa, không một chút dối gian

Ông mặt trời thức dậy từ sáng sớm

Chiếu ánh sáng thành dải, màu vàng rộm

Suốt từ rèm cửa xuống tận đi văng.

Ông mặt trời đem ánh sáng màu vàng

Rải khắp xóm và khu rừng bên cạnh

Và trên gối, trên giường tôi lênh láng

Và sau giá sách, lên cả bức tường.

Theo từng chi tiết tôi nhớ lại rằng

Tại vì sao mà gối kia bị ướt.

Tôi mơ thấy rằng trong ngày tiễn biệt

Bạn bè tôi đi rảo bước trong rừng.

Đi thành đôi, riêng lẻ, cả đám đông

Và bỗng đột nhiên có ai đấy nhớ

Ngày mồng sáu tháng tám, theo lịch cũ

Ngày Giê-su trước môn đệ biến hình*.

Ánh sáng không có lửa, rất bình thường

Xuất phát từ núi Tabor hôm đó

Và mùa thu, như điềm lành, sáng tỏ

Thu hút về đây bao ánh mắt nhìn.

Các bạn tôi đi xuyên qua khu rừng

Những cây trăn trần truồng và run rẩy

Vào khu rừng màu đỏ trong nghĩa địa

Đang cháy lên như chiếc bánh gừng in.

Cùng những đỉnh cao yên lặng của rừng

Bầu trời ghé lại vô cùng trang trọng

Và bằng giọng của những con gà trống

Khoảng xa xôi lên tiếng thật rõ ràng.

Trong rừng này, giống như người đạc điền

Thần chết đứng giữa nghĩa trang cay nghiệt

Nhìn vào gương mặt của tôi đã chết

Để đào cho tôi cái hố vừa thân.

Và tất cả đều như cảm thấy rằng

Có một giọng nói của ai tĩnh lặng.

Đấy là giọng của tôi khi còn sống

Từng vang lên, khi còn ở trần gian.

“Thôi ta chào nhé, màu trời thiên thanh

Và màu vàng của ngày lễ biến hình

Vẻ âu yếm đã làm ta nhẹ bớt

Nỗi đắng cay trong giờ phút cực hình.

Thôi chào nhé, những năm tháng hỗn mang

Thôi nhé, bỏ qua vực thẳm nhục hình

Hỡi người phụ nữ đã từng thách thức!

Ta – sẽ là bãi chiến trận của em.

Thôi ta chào nhé, đôi cánh chim bằng

Của những chuyến bay bền bỉ kiên gan

Và hình ảnh thế giới trong từ ngữ

Và sáng tạo, và màu nhiệm Chúa ban”.

_____________

* Преображение Господне (hoặc Второй Спас) – tức Giêsu biến hình, là chi tiết được tường thuật trong Kinh Phúc Âm (Ma-thi-ơ, 17:1-8; Mác, 09:02-8; Luca, 9:28-36), trở thành một ngày lễ quan trọng của Thiên Chúa giáo.

Август

Как обещало, не обманывая,

Проникло солнце утром рано

Косою полосой шафрановою

От занавеси до дивана.

Оно покрыло жаркой охрою

Соседний лес, дома поселка,

Мою постель, подушку мокрую,

И край стены за книжной полкой.

Я вспомнил, по какому поводу

Слегка увлажнена подушка.

Мне снилось, что ко мне на проводы

Шли по лесу вы друг за дружкой.

Вы шли толпою, врозь и парами,

Вдруг кто-то вспомнил, что сегодня

Шестое августа по старому,

Преображение Господне.

Обыкновенно свет без пламени

Исходит в этот день с Фавора,

И осень, ясная, как знаменье,

К себе приковывает взоры.

И вы прошли сквозь мелкий, нищенский,

Нагой, трепещущий ольшаник

В имбирно-красный лес кладбищенский,

Горевший, как печатный пряник.

С притихшими его вершинами

Соседствовало небо важно,

И голосами петушиными

Перекликалась даль протяжно.

В лесу казенной землемершею

Стояла смерть среди погоста,

Смотря в лицо мое умершее,

Чтоб вырыть яму мне по росту.

Был всеми ощутим физически

Спокойный голос чей-то рядом.

То прежний голос мой провидческий

Звучал, не тронутый распадом:

«Прощай, лазурь преображенская

И золото второго Спаса

Смягчи последней лаской женскою

Мне горечь рокового часа.

Прощайте, годы безвременщины,

Простимся, бездне унижений

Бросающая вызов женщина!

Я ≈ поле твоего сражения.

Прощай, размах крыла расправленный,

Полета вольное упорство,

И образ мира, в слове явленный,

И творчество, и чудотворство».